فصل اول:

تعاریف و مفاهیم بنیادی

تعریف برنامه ریزی :
برنامه ریزی فرایندی برای نیل به آینده ای مطلوب

تقسیمات برنامه ریزی از دیدگاه شهرسازی:
برنامه ریزی از دیدگاه مسائل اجتماعی و اقتصادی
برنامه ریزی کلی (کلان) Macro planning
برنامه ریزی بخشی Sectorial planning
برنامه ریزی در سطح خرد Micro planning

برنامه ریزی از دیدگاه مکانی

برنامه ریزی ملی National planning
برنامه ریزی منطقه ای Regional planning
برنامه ریزی شهری Urban planning
برنامه ریزی روستایی Rural planning
برنامه ریزی از دیدگاه زمانی
برنامه ریزی بلند مدت (10 تا 20 سال)
برنامه ریزی میان مدت (3 تا 7 سال)
برنامه ریزی کوتاه مدت (1 تا 2 سال)

تعریف کارگاه و تجهیزات :
عبارت است از فضایی که ضمن داشتن مساحت محدوده ای کافی دارای تجهیزات باشد

تعریف کاربری زمین :

بررسی نوع استفاده از زمین به نسبت انواع فعالیتهای مختلف اعم از بهداشتی، درمانی و...

تراکم:
پراکندگی متوسط جمعیت در یک واحد سطح ( درایران معمولاً هکتار) تراکم بر دو نوع است.
جمعیت
تراکم خالص = ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
زمین مسکونی تحت کاربری مسکونی
جمعیت
تراکم ناخالص = ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
کل مساحت یک محدوده یا تمام شهر با انواع کاربری

تغریف بلوک:
مجموعه ای از ساختمانها و قطعات مختلف مسکونی یا غیرمسکونی که اطراف آن از راه، فضای عمومی یا اراضی بایر تشکیل شده است.

تعریف حوزه نفوذ شهر:
در ایران مکانهایی که دسترسی مراکز جمعیتی اطراف آن به خدمات شهری باشد.
تعریف حریم شهر (حوزه استحفاظی):
در ایران مناطق خارج از محدوده قانونی شهر که در آن کنترل فعالیتهای عمرانی تحت نظر شهرداری
تعریف محدوده قانونی شهر:
در ایران محدوده هایی که براساس قوانین مربوط به شهرداری تعیین شود و براساس قانون جزء مناطق شهری محسوب شود

نقشه های مقیاس شهری درایران توسط سازمان نقشه برداری کشور و معمولاً در مقیاس 1:2000 تهیه میشود.
فرق بین نقشه های تهیه شده از سوی سازمان نقشه برداری و مرکز آمار ایران در این است که نقشه های سازمان نقشه برداری دقیق تر و خطوط میزان منحنی و ارتفاع مشخص ولی نقشه های مرکز آمار ایران حدود بلوکها و بعضی کاربریها را نشان می دهد.
برای مطالعه کاربری شهری نیاز به عکسهای هوایی می باشد.
برای مطالعه حوزه نفوذ نیازمند به نقشه های منطقه ای.
نقشه های منطقه ای توسط سازمان جغرافیای کشور و با مقیاسهای (1:250000، 1:50000، اخیراً 1:25000) تهیه می شود.
در دوران اخیر استفاده از عکسهای ماهواره ای در مقیاس شهری و منطقه ای کاربرد پیدا کرده است.

فصل دوم

مراحل مختلف مطالعه وضع موجود شهر

مطالعه وضع موجود شهر یعنی گروه مطالعه کننده از شرایط موجود، قابلیتها، امکانات بالقوه و بالفعل و... اطلاع داشته باشد.
برای مطالعه وضع موجود شهر مبنای مطالعه در چند تقسیم بندی مشخص که دربرگیرنده تمام جنبه های مطالعه باشند.
بررسی شهر در سطح منطقه
بررسی وضع طبیعی
بررسی تاریخی
و...

_ مطالعه منطقه ای شناخت حوزه های نفوذ

_ شناخت حوزه های نفوذ و محدوده های آن

_ مهمترین موارد بررسی در مطالعات منطقه ای

_ مطالعات طبیعی و جغرافیایی

_ مطالعه و بررسیهای اقتصادی

_ قیمت زمین و ارزش سرقفلی

_ مالکیت زمین

_ تعیین نقش اقتصادی شهر

_ مطالعه مسکن :
- برای مطالعه مسکن بررسی ویژگیهای آماری مسکن در شهر، میزان اجاره نشینی، تعداد خانوار در واحد مسکونی و...

_ بررسی تاسیسات و تجهیزات شهری

_ مطالعه رفت و آمد شبکه ارتباطی

_ جمع بندی و یادآوری مهم

_ روش تهیه نقشه ها بطور عمومی

_ روشهای تهیه گزارش بطور عمومی

_ نقشه ها و نمودارهای مهم مطالعات وضع موجود شهر

فصل سوم:

تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری از مطالعات

_ مطالعات شهر سازی از مرحله نهضت تا پایان

_ نکاتی در مرحله تجزیه و تحلیل

_ تجزیه و تحلیل و الگوی آینده حوزه نفوذ

_ تجزیه و تحلیل شهر مورد مطالعه

_ نتیجه گیری از امکانات و محدودیتهای توسعه شهری

فصل چهارم:

برنامه ریزی و تعیین اهداف

-یکی از اقدامات شهرسازی تعیین اهداف توسعه و رشد اجتماعی و اقتصادی است که طذاحی کالبدی در روند رشد وتوسعه قراردارد. در شهرسازی دو گرایش علمی طرح ریزی و برنامه ریزی شهری وجود دارد.
بعد از تعیین اهداف مهمترین عامل برنامه ریزی انتخاب بهترین راه حل هاست انتخاب باید طوری انتخاب شود که متکی بر واقعیت باشد.

_ پیش بینی های آینده در جهت نیل به اهداف

_ ضابطه ها و معیارها

_ سلسله مراتب پخش تاسیسات به نسبت انواع سرانه های غیرمسکونی

_ نکات مهم در طرح سرانه ها

_ سلسله مراتب تنظیم سرانه ها

_ برنامه ریزی سطوح مورد نیاز، تراکم ها و تعیین مراکز مختلف شهری

_ نتیجه گیری از ارائه سرانه های شهری و تراکم های خالص و ناخالص مسکونی

فصل پنجم:

ارائه گزینه ها و ارزشیابیها و طرح پیشنهادی
بعد از انتخاب هدفها باید به شناخت توانها و راههای نیل به اهداف پرداخت
راه حلهای ارائه شده به نحوه گسترده ای، حداکثر جمعیت را تحت پوشش قرار می دهد.
ممانعت از الگوهای تقلیدی آنچه پیش از ارائه یک طرح ظاهری برای شهر مهم است توجه به جنبه غیرظاهری زندگی در شهر است. شهرسازی باید براساس شرایط زیست و محیط و خصوصیات انسانی به ارائه طرحها بپردازد.

_ ارزیابی راههای ممکن و انتخاب

_ طرح پیشنهادی

_ طرح پیشنهادی از دیدگاه برنامه ریزی

_ طرح پیشنهادی از دیدگاه طراحی کالبدی

_ نکات مهم در طراحی شهری

فصل ششم:

عوامل موثر بر انتخاب محل کاربری ها
ارتباط شهر با محیط منطقه ای و حوزه نفوذ
مشارکت مردم در مراحل مختلف
پیش بینی نحوه مشارکت مردم
قابلیت انعطاف طرح
ارتباط طرح با مطالعات اقتصادی
و...

ضوابط جنبی

شهرها معمولاً در جایی ایجاد شده اند که امکان بهره وری از آب و خاک برای آنها فراهم باشد.
جایی که خاک مناسب برای کشاورزی وجود دارد نباید شهرسازی شود
در برنامه آینده شهر از توسعه شهر بروی گسل های زلزله ممانعت بعمل آید.
توسعه در ارتباط با آلودگیهای محیط زیست نحوه استفاده از زمین، تفکر و تعمق در ارتباط با گسترش های پیوسته و گسسته شهر

فصل هفتم:

شناخت موانع رشد و توسعه شهری،هدف مرحله ای

1-7 موانع طبیعی :
کوه و تپه
ارتفاع زیاد
اراضی پست
جنس خاک و مقاومت آن
رودخانه
دریاها و دریاچه ها
مانداب ها و باتلاقها
جنگلها و پوشش گیاهی
باد
زلزله

2-7 موانع مصنوعی :
به دو صورت است:
موانع مصنوعی مستقیم
موانع مصنوعی غیر مستقیم

فصل هشتم:

مروری بر برنامه ها و سوابق برنامه ریزی شهری و منطقه ای در ایران

ضوابط برنامه ریزی در ایران با توجه به شرایط محیط

تنوع شرایط اقلیم در ایران باعث شده که مردم زندگی و اقتصاد خود را بر اساس این تنوع قرار دهند.استقرار شهر و روستا بر اساس تنوع اقلیم

2-8- سابقه برنامه ریزی منطقه ای در دوران اخیر کشور:
اولین برنامه ریزی در جهت بهبود شرایط منطقه ای در کشور در زمان میرزا تقی خان امیرکبیر
ایجاد نهر کرج عمده ترین اقدامات اساسی در بهبود شرایط منطقه ای در زمان حاجی میرزا آغاسی
برنامه ریزی بصورت امروزی در سال 1316
سال 1323 شورای عالی تشکیل که وظیفه تثبیت ارزش پول ،افزایش محصولات کشاورزی و...
سال 1325 جهت کاهش دشواریها دولت به دو اقدام دست زد.
بهبود و اصلاح وضع کارخانجات دولتی
تنظیم برنامه توسعه اقتصادی

1-2-8-محتوای برنامه های عمرانی کشور از شروع تا انقلاب
برنامه عمرانی اول (34-1327 شمسی)
برنامه عمرانی دوم (41-1334 شمسی)
برنامه عمرانی سوم(46-1342 شمسی)
برنامه عمرانی چهارم (51-1347 شمسی )
برنامه عمرانی پنجم(56-1352 شمسی)

این فایل دارای 98 اسلاید به صورت پاورپوینت میباشد.